Moeilijk hanteerbaar gedrag bij personen met een dementie

Moeilijk hanteerbaar gedrag bij personen met een dementie, zoals agressie, onrust, en verwardheid, kan een enorme belasting vormen voor zowel de persoon met dementie als voor hun omgeving. Dit gedrag ontstaat vaak door de cognitieve achteruitgang, gecombineerd met factoren zoals pijn, angst, of een veranderende omgeving. 
Het is van cruciaal belang om dit gedrag aan te pakken, zowel voor het welzijn van de persoon met dementie als om overbelasting van mantelzorgers en zorgverleners te voorkomen. 

In de praktijk maken wij gebruik van verschillende methodieken om deze gedragingen effectief te hanteren. Een van de methodieken die we met succes toepassen, is het SHOW-model. Deze aanpak biedt concrete handvatten om het gedrag beter te begrijpen en er op een gestructureerde manier mee om te gaan, wat leidt tot een betere kwaliteit van leven voor zowel de persoon met dementie als hun omgeving.

Methodisch (leren) begeleiden met het SHOW-model

Speciaal voor het Vlaamse zorglandschap hebben we een praktisch uitvoerbare methodiek ontwikkeld: het SHOW-model.
Naast het effectief 'kijken' van het gedrag 'doen' we hier ook iets mee. Steeds interdisciplinair en rekening houdend met de mogelijkheden van het team en de patiënt/bewoner/cliënt.

Onze stap-voor-stap methode zorgt op de werkvloer voor:

  • Een betere aanpak van moeilijk hanteerbaar gedrag
  • Korte en transparante rapportages aan het team
  • Een effectieve bijdrage aan multidisciplinair overleg
  • Een realistisch gevoel bij de zorgmedewerkers dat zij het gedrag kunnen begeleiden en beïnvloeden.

En bij de zorgvragers voor:
Meer begrip, evenwichtige aandacht én meer begeleiding-op-maat.

Wat is SHOW?

Het SHOW-model is een praktische methodiek die specifiek gericht is op het begrijpen en begeleiden van moeilijk hanteerbaar gedrag. Het biedt een raamwerk voor zorgverleners om gedrag te analyseren, de achterliggende oorzaken te identificeren en gepaste interventies toe te passen. Het acroniem 'SHOW' staat voor:

S - Situatieschets en stilstaan bij je eigen communicatie en observatie: Het begint met bewustwording van je eigen communicatiestijl en observatievermogen. Door stil te staan bij je eigen gedrag en de impact ervan op de cliënt, ontwikkel je een beter inzicht in de interactie en kun je effectiever reageren. Het SHOW-model benadrukt het belang van perspectiefneming. Het moedigt zorgverleners aan om het gedrag te bekijken vanuit het perspectief van de cliënt. Door te begrijpen waar het gedrag vandaan komt, kunnen passende strategieën worden toegepast om de behoeften van de cliënt beter te vervullen.

H - Handelingen en gevolg bekijken: Het observeren van actie en reactie is een essentiële stap bij het omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg. Door het gedrag van een cliënt nauwlettend te observeren en te begrijpen hoe verschillende acties en reacties elkaar beïnvloeden, kunnen zorgverleners effectieve interventies ontwikkelen. Het observeren van actie en reactie biedt zorgverleners waardevolle inzichten in moeilijk hanteerbaar gedrag en stelt hen in staat om op een doelgerichte en gepaste manier te reageren. Het helpt bij het creëren van een veilige en ondersteunende zorgomgeving, waarin de behoeften van de cliënt centraal staan.

O - Oorzaken identificeren: Het identificeren van de onderliggende oorzaken van moeilijk hanteerbaar gedrag is essentieel. Het SHOW-model helpt zorgverleners om mogelijke triggers, fysieke ongemakken, emotionele behoeften of omgevingsfactoren te herkennen die het gedrag kunnen beïnvloeden.

W - Werkplan opmaken en gestaafd creatief zijn in je aanpak: Het SHOW-model stimuleert zorgverleners om creatieve oplossingen te vinden. Het gaat verder dan traditionele benaderingen en moedigt innovatieve strategieën aan om het gedrag te begrijpen, te voorkomen of te verminderen. Dit kan onder andere het aanpassen van de omgeving, het toepassen van alternatieve communicatiemethoden en het bieden van gepaste stimulatie omvatten. 
Deze vier letters vormen de kern van een methodiek voor observatie én kanteling.

Het SHOW-model is hét middel tegen tunnelvisie!

Het SHOW-model is een praktische checklist die methodisch volgt hoe een medewerker:

  • observeert vanuit verschillende invalshoeken
  • deze observatie aangeeft op een observatieformulier én in het team 'inbrengt'
  • en vervolgens ondersteunt bij het bereiken van de gewenste verandering.

Het SHOW-model biedt zorgverleners een gestructureerde aanpak om moeilijk hanteerbaar gedrag te begrijpen en effectief te begeleiden. Door het toepassen van dit model kunnen de volgende voordelen worden behaald:

  1. Betere communicatie: Het SHOW-model stimuleert bewuste communicatie, waardoor de interactie met cliënten wordt verbeterd en misverstanden worden voorkomen.

  2. Individuele aanpak: Door gedrag vanuit het perspectief van de cliënt te bekijken, kan er een meer gepersonaliseerde benadering worden ontwikkeld die aansluit bij de specifieke behoeften en voorkeuren van de cliënt.

  3. Preventie en interventie: Door oorzaken te identificeren en creatieve strategieën toe te passen, kunnen zorgverleners moeilijk hanteerbaar gedrag helpen voorkomen of verminderen. Dit draagt bij aan een veilige en ondersteunende zorgomgeving.

  4. Samenwerking en teamwerk: Het SHOW-model bevordert samenwerking tussen zorgverleners, waardoor kennis en ervaring kunnen worden gedeeld en gezamenlijk oplossingen kunnen worden gevonden.

  5. Empowerment van zorgverleners: Het SHOW-model voorziet zorgverleners van een duidelijke structuur en richtlijnen, waardoor ze meer vertrouwen krijgen in het omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag.

Door middel van het SHOW-model kunnen zorgverleners effectief en empathisch reageren op moeilijk hanteerbaar gedrag, waardoor de zorgervaring verbeterd wordt voor zowel de cliënt als de zorgverlener.

Neem contact op met Expertisecentrum Kantel voor meer informatie over het SHOW-model en hoe wij u kunnen ondersteunen bij het begeleiden van moeilijk hanteerbaar gedrag.